Poezi

Enver Sulaj

Cikël me poezi

URNË E SHENJTË

Duke u fëdigunë me zdritun
mendjet a tyne që dëgjojnë
më rri i strukur e hesht
në zymtësi të pakuptimtë

Me t’prekë s’më le qelqi
që t’ka rrethue mënishëm
me ta rujtë të padjegun
fletën e mbrame të fjalës së shenjtë

Si ta paskan djegë
fletën e parë, të dytën, të tretën...

Ah, i mjeri unë për zjarrin
për lahutarin që ma bënë shkrumb
veç pse zanin tand e çoi te retë

Mes shkapërdarësh e currila krojesh
fryma e ftohtë më shpon thellë
nën brinjë

Me u largue kam frikë se s’kam me t’pa
kurrë ma
as pas 100 vjetësh të këtij kalendari të marrë

Imzot, fryma jote është këtu
mes urnash të shenjta të vatrës

Dhjetor 2012

Rizgjim

trajtat amorfe rrëshqasin teposhtë gurëve të lëmuar
zhbëhen e përsëri ngriten drejt pirgut prej balte
s’ka rëndësi materiali
loja është e rëndësishme
që trajatat amorfe të ruajnë origjinën e lashtë

asnjë perceptim çasti s’mund të ndryshojë trajtën e sendeve
çfarëdoqoftë caku që të shtyn të vraposh lakuriq në shi

po u ngrit dallga edhe njëherë gjithçka do të fundoset
e s’do ta ndalë asnjë digë

gjithçka është në gjumë sonte
stuhia s’mund ta ndalë agimin e ditës tjetër

2 shkurt 2013

NATA ME SUPERHËNË

Zhgënjimi mund ta mpijë majën e gjuhës
Si helmi pas pickimit të bletës në trupin alergjik
Ndalesh e shikon përreth si kalben njerëzit
Mëson për kozmosin për natën me superhënë
Në meditimet filozofike ta zë rrugën djalli
Nevrikosesh pse në fjalor s’shkruhet me të madhe fjala Zot
E bërtet pastaj në mes turmës që s’të ka faj
Pse anët e horizontit s’ndryshojnë për asnjë shkallë...

Kur u nisëm s’kishte asnjë shenjë drite në kaosin kozmos
Rikrijimi apo krijimi ngjizet me ujin e ajrin
Nyjën s’mund ta zgjidhësh të njomur-
e thatë të pret gishtat të lë vrragë
Të heshtësh mund të vdesësh ngapak
Të flasësh do të vdesësh më shpejt
E s’ka kush të hedhi një grusht dhe
Mbi ujin që të bart drejt detit

Edhe vdekja ka ndryshuar sot
S’ka nevojë për të pame kanunore
aktorë e aktore
Që fjalën e kanë në maje të gjuhës
Si gjuha e helmuar helmin e bletës

Atdheun mos e shaj
se s’të ka faj...

Maj 2012

MBI URËN E PELEGRINËVE

Mbretit tim, Gjergjit

Ku ta gjej mbretin tim
Mbi urën që ia puthin këmbët
Pelegrinë nga mbarë rruzullimi

Ndër dhëmbë mallkoj motin
Kur u zu dielli
Mbi Arbërinë time fatprerë

Në majë të Katedrales
Kaltëron qielli i harrimit
Që zhduk të gjitha dashuritë tinzare

Rrugët i lagu shiu sot
E ra qetë-qetë mbi staujën e mbretit

Do të vish përsëri
Më thotë syri i gruas
Që ia njeh sekretin djallëzisë

Edhe unë i them po, do të vij përsëri
T’i puth faqet vetmisë

E, ti, mbreti im në bronz
Mos m’i zhduk ëndrrat e Arbërisë
Që m’i mbush sytë lot
Sa herë lexoj poezitë e dashurisë

Pragë, 5 prill 2012

FLETËT E BARIT I LËKUND ERA

Të shkruash histori në bazë dokumentesh
qenka njësoj si ta puthësh Penelopën e vdekur

Të flasësh për lirinë
duhet të jesh dergjur birucave së paku nja 30 vjet
si Atë Zef Pllumi
Pjetër Arbnori
e Adem Demaçi
pastaj eja më trego si gatuhet kulaçi

Që të dehesh me aromën e lules me drithërimën e mallit
lexoji Psallmet e dhimbjes
Epitafin te varri i djalit…

Mbi prush s’ digjen veç buzët
por edhe korpi pa fije lëngu të kuq

Mos e shtrydh veten kot se ti je një askush
Fletët e barit që t’i lëkund era para hundës
janë mbetje mortore të një stine
që mori me vete gjithçka
veç teje
Fjalës
dhe Zjarrit

Qershor 2008

PELLG HARRIMI

Në ëndrra të çmendura e njoha dikur
Veshur me mistere të pazbërthyeshme
Si enigma për Atlantidën

Nuk mjaftonin ditët për t’i ndjerë dhembjen e bukur
Gjithçka ishte e dëlirë e fisnike si loti në pasqyrë
Derisa një ditë nata harroi të vishte dhuratën e diellit

S’është e mundur të ketë qenë imazh i papërsëritshëm
ai çast kur shpërtheu gjithçka në ajri
e pemët e lulëzuara i harruan frytet në degë

Se shpejt erdhi vjeshta
duke e soditur në parakalim njeriun

Kam frikë ta shtrij dorën drejt pellgut të harrimit
se mjaftojnë ngjyrat që lëshoi nata

2 prill 2011

PLAKU I FLAMURIT

Cili je ti more burrë,
që na vjen nga lashtësia,
me flamur të kuq në dorë,
e një këngë të zjarrtë si flaka:
-Është e jona Shqipëria.

Cili je, cili je,
Pyes çdo vit n’këtë ditë sot
dhe një mall, i zjarrtë i shenjtë
m’bën të derdh një pikë lot.

Cili je, cili je...
-askush pyetjes s’i jep udhë,
vjen një ditë e shenjtë si kjo
bashkë me lavdin për për një burrë.

S’do t’pyes më se cili je
asnjëherë që nga sot...
Veç një mall më vlon në shpirt
Po më nxjerr sot një lot...

Cili je e thotë Flamuri,
shpirt i kombit që bën dritë,
si tallaz vjen nga lashtësia
për të shembur sot kufinjtë.

Cili je mos ma thuaj,
e thotë foshnja n’djep të drurit
E thotë kënga majë qiellit
-ti je Plaku i Flamurit.

Cili je, cili je...
e thotë shpirt dhe liria,
E thotë këngë e lashtë e mallit:
-Është e jona Shqipëria.

Prizren, 28 nëntor 2011

NË KËRKIM TË METAFORËS

Duke të kërkuar Ty

e gjeta vetminë

Duke kërkuar një metaforë

e gjeta vargun:

jeta është bari

që e kosit vdekja.

Duke kërkuar një copë mal

për të strehuar nostalgjinë

e gjeta syrin

që s’ngopet me barin

e gjeta malin

e gjeta mallin

dhe një kosë

që i rri përmbi pikëllimit.

Korrik 2010

NDOSHTA ISHTE ERA

Përpiqem ta prek flokun e thinjur në kokën plot zjarrmi e ethe

Shikimi i trishtë mbush kupën me hije të zeza si nata e vjeshtës

S’ka vend për romancë sonte i them  heshtjes dhe vras mendjen gjatë

Hapësira e zbrazët nuk mbushet me vetmi shpirtrash që shkatërrojnë jetën

E pashë sa shumë më kishte munguar balta e moçalit e bari i pashkelur

Pas meje mbetet gjurma e këpucevë me baltë e fijet e barit me kokë teposhtë

Po shkoj edhe një herë këndej malit

për të parë dritën e diellit në syrin e distancës së pafundme kohore 

Aty s’ishin njerëzit që ma zunë rrugën një ditë me diell tek kthehesha në shtëpi

Nuk isha fëmijë veç po luaja me fatin tim dhe lojën që s’e nisa kurrë

Te shtëpia me qerpiçë tavolina ishte zbarzur e gotat ishin thyer e bërë spirra

Të ngresh dolli me vrasësit është njëjtë si të puthësh vdekjen në sy

Tmerrohem nganjëherë me fjalët e mia me imazhet çmendurake e vrastare

por frikën dua ta mund se s’di a e munda atë ditë që ishte natë e atë natë

kur pritnim të çelte dita tjetër

S’qenka gjë romani i thashë vetes tek shikoja rrëzë malit tytën që vëzhgonte hapin

Aq gjatë zgjati pritja sa kërcënimi i duhanxhiut ishte si fluskë sapuni

Instikti amnor kishte shqetësuar njerëzit që s’dinin ku mbaronte rruga e nisur ditë më parë

Askush s’dukej në fushë e askush s’po hidhte farë në ugar

Si erdhi kjo ditë kur njeriu harron kodin e lashtë e ritet magjike që mbrojnë foshnjen

nga të ligat që rrinë fshehts si qeni i egërsuar te kolibja e qelbur

Qenka bukur të rikujtosh tregimet reale e të paqena të dashnorëve që lehin si qen

e qentë lehin kot në mesnatë ku njeriu pret t’i puthësh dorën e mpirë

Qenka bukur të ecësh në shtegun që dikur e braktise për t’u rikthyer në stinën e luleve

vërtet qenka magjiplote dita kur shikon të çelin lulet që aromën moti s’ua ke ndjerë

Qenka bukur të ecësh e të sodisësh livadhet e pakosituara ku dikur 

argatët pritnin gishtërinjtë në vend që të mihnin arën me misër të njomë

Përpiqem ta prek dhe njëherë flokun e thinjur në kokën plot zjarrmi e ethe

në këtë rrugë që moti s’e kam bërë e ku kam dashur të kaloj ngaherë

ktheva kokën të dëgjoja një fishkëllimë e s’dëgova gjë fare

nuk isha as unë, as ti, askush

ndoshta ishte era...

Prill 2011 

PORTA E DËSHPËRIMIT

Sot jam zhgënjim fatprerë i ditës së perënduar

Sot jam këngë e lashtë e lahutarit të vonuar

Sot jam lumë i trazuar në shtratin e përdëllimit

Sot jam fjalë e zjarrtë në altarin e amshimit

Sot jam revoltë në portën e dëshpërimit

Maj, 2011

AI ZJARR ATJE

12 vjet më parë, në një mbrëmje si kjo sonte…

Ai zjarr atje shënon fundin e natës pa hënë
Ai lot që lagu faqen është fundi i prangave të shpirtit

Po thonë se nesër do të jetë ditë me diell
-ta shohim ditën njëherë
-pastaj dritën
-diellin…

…dhe në fund
githçka do të qetësohet

Mos kini frikë nga liria
ajo edhe nëse ju vret
përsëri ju lë të lirë

Rit i lashtë ky
cikël i pakëputur në natyrë

24 mars 2011

NJË PIKË LOTI NË PETALET E VJESHTËS

Kam nevojë për një buzëqeshje sot

Jo asi që ngrijnë në buzë e tradhtojnë shpirtin

e mbeten prapa në hijen e dyshimit

Por buzëqeshje të ngrohta shpirti

Që e largojnë mërzinë, e dëbojnë pikëllimin.

Në net të gjata e të zymta si harrimi

Në ditë të shkurtra si agmia e jetës

Mungon diçka në këtë stinë

-një ngjyrë, një pikë loti në petalet e vjeshtës

Si një rreze drite që davarit natën pa hënë

Si një fije drithëruese që kapërthen horizonte pritjeje

Ashtu është ky mëngjes i vranët vjeshte

dhe më besoni miq

i mungon një e sinqertë buzëqeshje.

TI I JEP KUPTIM VETMISË

Mbi shkrptimë të zjarrtë të qiellit, sipër yjeve të praruar,

farfurin një ndjenjë e zjarrtë, në një shpirt të shqetësuar.

A është natë nuk mund ta them, në pikë vape pranë liqenit,

drithërimë e shpirtit t’gjorë se ç’i jep hijeshi tmerrit.

Mes dy zjarresh, mes dy lotësh ti i jep kuptim vetmisë,

thash të thur ca vargje zemre për pasion të bukurisë

Vjen mëngjesi, nis një ditë, engjëllore me plot shpresë,

jam te pritja, jam te zjarri, ndjenjë e shenjtë asesi t’vdesë.

HESHTJE

Fare s’u përpoqa ta shihja syrin tënd në dritën e hënës

As fjalët e lëna peng ditën e martë te kalaja

Ti nuk fole gjë për qiellin me shi

Gjatë qëndrova para altarit të zhgënjimit

Fola me mikun për bestytnitë

Për besimtarët e denjë nga malësia

Ç’të them për ty as ti s’di për vete

A e lëmë me kaq që të mos e shqetësojme vetminë

Unë thur vargje për dashurinë

Ti lexon vargje për dashurinë

Sa fort e kemi përqafuar, o zot, vetminë!

DIKUSH IA VODHI EMRIN LUMIT

në krahët e fluturës

s’shkon më larg se vetja

kënga s’mbaron për një ditë

ç’fat për ata gurë

të rrinë në kalanë e qumështit

këmbën hidhe pastaj ku të duash

me peshë sa fija e flokut

mos u kthe shko me fluturën

dikush ia vodhi emrin lumit

Korrik, 2006

QELESHJA E KULLËS

Nën hijen e malit të Nënshejtit hëngra ca kumbulla të verdha

në lugje druri rridhte uji i ftohtë si akulli i pranverës

Lava sytë dhe pashë lart në mal kurorën e lavdisë

Pastaj eca me miq shtigjeve të gjata të panjohura

Thirra emra të njohur jehona çante rrugën drejt kullës

Gurët ishin në vend, murana na shtroi sofrën

Miku në krye të vendit shpalosi historinë e gjakut të tij

Rrethi ishte i vogël legjendat prekin tokën dhe zemrën e secilit

Blici i fotoaparatit na zgjoi nga transi na kthjelloi së përgjumuri

Dikush tha po largohemi

S’kishte mbetur gjë në këmbë

Shiu na freskoi lëkurën e zhuritur për një këngë majëkrahu

Do të kthehemi sërish, tha një tjetër për t’i vënë qeleshen kullës

Dimër bëhet sërish por bora ikën shpejt nga çatia

Rruga kalonte përmes legjendash

Anash mbeti abacia

Orosh, Mirditë, gusht 2006

PA ASNJË SHËMBËLLIM

valë, valë në qetësi hyjnore

thyhet syprina e liqenit të vakët

në këtë buzëmbrëmje vjeshte

rrathët e ujit hapen e ikin tutje

pa lënë gjurmë në sipërfaqe

që s’ka shëmbëllim

në kreaturat tmerruese neveritëse anemike

pasi ka bërë rrugën e gjatë të heshtjes

ikën pa shikuar mbrapa s’i vë veshin lotit

që e tradhtoi

vala ikën qetë-qetë

e shkrihet në gjirin që i dha jetë

16 shtator 2007

DASHURI E NËNËS

(Nënës nga Korenica e Gjakovës që dogji veten në një lëndinë fshati, tri ditë pasi i sollën në arkivole dy djemtë, të rrëmbyer gjatë luftës nga forcat serbe)

I

mes lëndinës së blertë kur mëngjesi hapte sytë

t’u dogj zemra e djegur për të dy dashuritë

fjalët t’u harxhuan fuqia s’kishte më këmbë

lotët e derdhur gjatë s’ishin pak për një nënë

e deshe jetën e deshe dashurinë

të dyja t’i vranë ta plagosën lirinë

ti nuk je më në mesin tonë emër tjetër s’gjejmë për lirinë

me ne është dhimbja që ta vrau dashurinë

II

mes lëndinës së blertë kur mëngjesi hapte sytë

t’u dogj ty zemra për të dy dashuritë

ti ke veç një emër ashtu siç e ke pasur gjithmonë

i prekshëm veç me dorë të zemrës veç me vrull të zjarrit

kur nuk munde të jetoje e s’mund ta mbaje vajin

u dogje për dashurinë u bëre një me barin

Prizren, 3 qershor 2003

(Poezi të pabotura)

KOHË ANTINJERIU

O antinjeri me siluetë njeriu,

o antishpirt me shpirt fantazme,

ta dish:

në këtë dhe çdo ditë lind një Feniks i ri,

një Nosit endet liqenit plak

dhe zogjve të vet u jep

jetë edhe gjak.

O antishpirt,

o antinjeri,

në petalet e shpirtit tim

le të bjerë edhe shi

se s’dua të besoj në thënien:

korrë lot- kush mbjell dashuri.

***

O antinjeriiiiii…

NYJË NË UJË

Nyja në ujë

s’është si ajo e Gordiut

As fati s’është grua...

Nuk e di kush ka të drejtë-

ndoshta Makiaveli,

ndoshta...

PORTRETI I JETËS

Yjet u vonuan sonte-

nata shumëzohet pa mbarim,

ëndrrat harruan rrugën

e nëpër pluhur bredhin lotët-

i bëjnë portretin jetës.

NISU DREJT GOLGOTËS

Nëse gjarpri ta ka vjedhur

barin magjik të pavdekësisë

e vajtimi i Gilgameshit

ta këput shpirtin,

ti fillo një këngë majekrahu

dhe vazhdimisht kërko shëlbim

nisu drejt Golgotës

atje nuk të shpie veç rruga e vdekjes

A KA DHEMBJA KUFI

Me diell e hënë në kokë

numëroj fijet e barit të pashkelur

aty ku dhembja ime

lufton me vdekjen...

Të falem, o Zot,

që dhembjes m'i dhe jetë!

FLETË NGA DITARI INTIM

Dita e parë agoi me shi,

derisa rrugët zgjateshin

si çamçakëzi në duar fëmije

e fjalët fryheshin si balona

në gojën e të rriturve.

Dita e dytë

agoi me Buzmin e Krishtlindjes

në vatër

e zjarrin e pashuar të natës

që lidh brezat.

Ditën e tretë, në mëngjes,

ra bora e parë atë dimër,

kur hijet ngriheshin në pritje

dhe statujat kishin nevojë

për pak ngrohtësi,

ashtu si ditën e parë

që agoi me shi…

Prishtinë, shtator-dhjetor,1994

ISHTE NJË KOHË

Ishte një kohë

kur Zotin

njerëzit e bënë “shok”.

Ishte një kohë

kur gjenet hanin veten

e kurrë s’ngopeshin.

Ishte një kohë

kur harta gjeografike

kufijtë i kishte

tela me gjemba

Ishte një kohë

dhe një popull i vogël

që lundronte drejt katastrofës.

Ishte një kohë

që s’meriton as epitaf.

FËMIJËT JANË ENGJËJ

Fëmijët janë lule

që çelin në pranverë,

fëmijët janë diell

që e bëjnë dimrin verë.

Fëmijët janë vesë

që freskon mëngjeset,

fëmijët janë shpresë

që i pakëson dhembjet.

Fëmijët janë këngë

që madhështojnë dasmat,

fëmijët janë burim uji

që i ftohin gjakërat.

Fëmijët janë engjëj

që i gëzojnëperënditë,

fëmijët janë profetë

që i rritin dashuritë.

Fëmijët janë flutura,

Fëmijët janë bletë,

Fëmijët janë engjëj,

Fëmijët janë jetë.

Nga libri “Nyjë në ujë”

Botoi NB "Rilindja", Prishtinë, 1997